Dzieci z Hałasowa, dziadek żujący snus i warczucha

Tłumaczenie literatury nie należy do najłatwiejszych zadań. Nie mówimy tu tylko o beletrystyce dla dorosłych. Ten, kto twierdzi, że przekład książki dla dzieci z języka norweskiego lub szwedzkiego to bułka z masłem, naprawdę nie ma pojęcia, o czym mówi. Specyficzny język, nieprzetłumaczalne realia skandynawskie, dziecinne określenia, których nie znajdziemy raczej w słowniku – to tylko kilka „kłód”, przez jakie musi przeskoczyć tłumacz, który zamierza podjąć się tłumaczenia literatury dziecięcej.

To właśnie dlatego niektóre określenia, z jakimi jako dzieci spotykaliśmy się w naszych ulubionych bajkach, nie do końca zgadzają się z oryginałem. Nie ma w tym absolutnie nic złego – tłumaczenie, zwłaszcza skierowane do tak wymagającego odbiorcy, jakim jest dziecko, musi „brzmieć”. Dosłowny przekład w beletrystyce raczej się nie sprawdza. Pomyśleliśmy jednak, że przytoczymy kilka przykładów, które w oryginale brzmią nieco inaczej niż po przetłumaczeniu ze szwedzkiego 

Bullerbyn – ta znana wszystkim wioska, którą zamieszkują słynne dzieci z powieści Astrid Lindgren to tak naprawdę zlepek dwóch słów: Buller (hałas) + byn (wioska), czyli Hałasowo. „Dzieci z Bullerbyn” brzmi jednak równie dobrze 

Snusmumriken – chyba każdy z nas kojarzy bohatera „Muminków” noszącego zieloną koszulę i dzierżącego worek na kiju. Włóczykij to dość swobodny przekład słowa „Snusmumriken”, czyli określenia na starszego mężczyznę nadużywającego popularnego w Szwecji snusa. Polskie tłumaczenie jest jednak jak najbardziej trafne – w końcu worek na kiju to nieodłączny atrybut tej postaci 

Mårran – czyli polska Buka. Nazwa „Mårran” wywodzi się od szwedzkiego czasownika „morra” (pl. warczeć). „Buka” to jednak zdecydowanie zgrabniejsze tłumaczenie niż „Warczucha” 😉

A może chcecie obejrzeć kawałek jakiejś szwedzkiej bajki w oryginale? Zapraszamy do oglądania Emila ze Smalandii!

https://www.youtube.com/watch?v=KdwQromjxr4